DE PARASHA VAN DE WEEK: TSAV.

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

De parasha van de week is parasha Tsav, die het tweede gedeelte van het boek Leviticus beslaat. In deze parasha krijgen we meer instructies over de verschillende offers die de Israëlieten moeten brengen in de tabernakel. We leren over het brandoffer, het spijsoffer, het dankoffer, het zondoffer en het schuldoffer. Elk offer heeft een eigen betekenis en een eigen manier van bereiding en presentatie.

Een van de opvallende kenmerken van deze parasha is dat de offers niet alleen bedoeld zijn om God te eren of om vergeving te vragen, maar ook om de priesters te voorzien van voedsel en kleding. De priesters krijgen een deel van de offers als hun loon voor hun dienst in de tabernakel. Zo wordt er een verbinding gelegd tussen het heilige en het alledaagse, tussen het spirituele en het materiële.

Wat kunnen wij leren van deze parasha? Een mogelijke les is dat we God niet alleen moeten dienen met onze woorden en gedachten, maar ook met onze daden en ons lichaam. We moeten ons hele leven aan God wijden, en niet alleen op bepaalde momenten of plaatsen. We moeten ook beseffen dat God ons niet alleen vraagt om te geven, maar ook om te ontvangen. Hij zorgt voor ons en voorziet in onze behoeften, als we Hem vertrouwen en gehoorzamen.

Een andere les is dat we God moeten dienen met vreugde en dankbaarheid, en niet met tegenzin of angst. De offers die we brengen zijn geen last of een plicht, maar een geschenk en een voorrecht. We mogen God loven en prijzen voor al zijn goedheid en genade, en Hem onze liefde en toewijding tonen. We mogen ook delen in zijn zegen en zijn aanwezigheid ervaren.

Laten we deze week proberen om onze relatie met God te verdiepen en te versterken door Hem te dienen met heel ons hart, ziel, verstand en kracht. Laten we Hem onze offers brengen, niet alleen van dieren of planten, maar van onszelf: ons geloof, onze hoop, onze liefde, onze tijd, onze talenten, onze middelen. Laten we Hem danken voor alles wat Hij voor ons doet en voor ons is. Laten we Hem eer bewijzen als onze Schepper, onze Verlosser, onze Koning en onze Vader.

DE HAGADAH ALS HET OUDSTE LITURGISCHE BOEK

 Door: Rabbijn Simon Bornstein®

De hagadah is een van de oudste en meest geliefde liturgische boeken van het jodendom. Het wordt gebruikt tijdens de sederavond van Pesach, het feest dat de uittocht uit Egypte herdenkt. De hagadah bevat het verhaal van de slavernij en de bevrijding van het Joodse volk, aangevuld met liederen, gebeden, rituelen en symbolen. 

De hagadah is niet alleen een boek, maar ook een kunstwerk. Door de eeuwen heen hebben Joden over de hele wereld prachtige hagadot gemaakt, versierd met illustraties, miniaturen, kalligrafie en goud. Deze hagadot weerspiegelen de culturele diversiteit en creativiteit van het Joodse erfgoed.

In deze blogpost wil ik u enkele voorbeelden laten zien van bijzondere hagadot uit verschillende periodes en plaatsen. Ik hoop dat u net zo gefascineerd zult zijn als ik door deze schatten uit de Joodse traditie.

- De Vogelkoppen-hagadah: Deze hagadah is gemaakt in Duitsland in de 14e eeuw en is een van de oudste geïllustreerde hagadot die bewaard zijn gebleven. Het bijzondere aan deze hagadah is dat alle menselijke figuren vogelkoppen hebben. Er zijn verschillende verklaringen voorgesteld voor deze eigenaardige stijl, zoals een symbolische verwijzing naar de ziel of een manier om het verbod op het afbeelden van mensen te omzeilen. De Vogelkoppen-hagadah bevat ook scènes uit het dagelijks leven van de middeleeuwse Joden, zoals het bakken van matzes en het slachten van het paaslam.

- De Gouden hagadah: Deze hagadah is gemaakt in Spanje in de 14e eeuw en behoort tot de mooiste hagadot ooit gemaakt. De naam komt van de schitterende gouden achtergrond die elke pagina siert. De Gouden hagadah bevat meer dan 50 miniaturen die het verhaal van de uittocht illustreren, maar ook bijbelse en historische taferelen die verband houden met Pesach. Zo zien we bijvoorbeeld Abraham die Isaak offert, Mozes die de Tien Geboden ontvangt, en de verwoesting van de Tempel door de Romeinen. De Gouden hagadah is een meesterwerk van de Spaans-Joodse kunst, die kort daarna tot een einde kwam door de verdrijving van de Joden uit Spanje in 1492.

- De Washington-hagadah: Deze hagadah is gemaakt in Italië in de 15e eeuw en is een van de eerste gedrukte hagadot ter wereld. Het is een klein boekje dat gemakkelijk in de hand kan worden gehouden tijdens de seder. Het heeft geen illustraties, maar wel elegante Hebreeuwse letters en kleurrijke initialen. De Washington-hagadah is ook interessant omdat het verschillende varianten en toevoegingen bevat die getuigen van de regionale verschillen in de Joodse liturgie. Zo bevat het bijvoorbeeld een gebed voor de paus en een lofzang op Italië.

Deze drie hagadot zijn slechts een kleine selectie uit de rijke verzameling van liturgische boeken die het Joodse volk door de geschiedenis heen heeft geproduceerd. Ze laten zien hoe de hagadah niet alleen een bron van religieuze inspiratie is, maar ook een uiting van culturele identiteit en artistieke expressie. Ik nodig u uit om meer te ontdekken over deze fascinerende boeken en hun betekenis voor het Joodse leven.

הטבע של מצוות ד' כוסות

 Door: Rabbijn Simon Bornstein®

- ד' כוסות הם חלק מסדר ההגדה של ליל הסדר, שמזכיר את יציאת מצרים ואת הנסים שעשה ה' לנו

- ד' כוסות מייצגים את ארבע לשונות של גאולה שנאמרו בתורה: והוצאתי, והצלתי, וגאלתי, ולקחתי

- ד' כוסות הם גם סימן לשמחה ולחירות, שהיו העבדים במצרים אינם זוכי

ם לשתות יין ברשות

- ד' כוסות הם מנהג שנתקבל בישראל מדור לדור, ונחשבים לחיוב מדרבנן לכל אחד מבני הבית

Hoe leid je een seideravond voor jongeren?

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

De seideravond is een van de belangrijkste momenten in het joodse jaar. Het is de avond waarop we de uittocht uit Egypte herdenken en onze vrijheid vieren. Maar hoe maak je deze avond interessant en betekenisvol voor jongeren, die misschien niet zo vertrouwd zijn met de tradities en de verhalen?

Hier zijn enkele tips om een seideravond te leiden die jongeren aanspreekt en inspireert:

- Bereid je goed voor. Lees de Haggada op voorhand door en kies de teksten, liederen en rituelen die je wilt gebruiken. Je hoeft niet alles te volgen wat er in de Haggada staat, je kunt ook je eigen accenten leggen of dingen weglaten. Zorg wel dat je de basisstappen van de seider volgt, zoals het drinken van de vier glazen wijn, het eten van de matze en het bittere kruid, het verstoppen en terugvinden van de afikomen, en het zingen van het slotlied "Volgend jaar in Jeruzalem".

- Maak het interactief. Betrek de jongeren bij de seider door hen vragen te stellen, hun mening te vragen, hen te laten lezen of zingen, of hen een rol te geven. Je kunt bijvoorbeeld een van hen de rol van farao geven, die steeds "nee" moet zeggen als je vraagt om het joodse volk te laten gaan. Of je kunt een quiz organiseren over de tien plagen of de vier zonen. Of je kunt een spel spelen waarbij je raadt welk voorwerp op de seiderschotel hoort bij welke symboliek.

- Maak het relevant. Leg uit waarom we de seideravond vieren en wat het voor ons betekent. Vertel niet alleen het verhaal van de uittocht uit Egypte, maar ook hoe dit verhaal ons inspireert om op te komen voor onze rechten en die van anderen, om onrecht en onderdrukking te bestrijden, en om dankbaar te zijn voor onze vrijheid. Je kunt ook actuele voorbeelden geven van situaties waarin mensen nog steeds slavernij of discriminatie ervaren, en hoe wij daar iets aan kunnen doen.

- Maak het gezellig. Zorg voor een feestelijke sfeer door de tafel mooi te versieren, lekkere gerechten te serveren, grapjes te maken en plezier te hebben. Je kunt ook een thema kiezen voor je seideravond, bijvoorbeeld een land waar veel joden wonen of hebben gewoond, of een periode uit de joodse geschiedenis. Je kunt dan je kleding, eten, muziek en decoratie daarop afstemmen.

- Maak het persoonlijk. Deel je eigen ervaringen en gevoelens over de seideravond met de jongeren. Vertel hen wat deze avond voor jou betekent, welke herinneringen je hebt aan vorige seiders, welke tradities je hebt overgenomen van je ouders of grootouders, of welke nieuwe tradities je hebt gecreëerd. Nodig hen ook uit om hun eigen verhalen en gedachten te delen.

Met deze tips kun je hopelijk een seideravond leiden die jongeren boeit en verrijkt. Veel succes en chag sameach!

Hoe de berg Sinaï ons inspireert om Pesach te vieren

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

Pesach is een van de belangrijkste feesten in het jodendom. Het herdenkt de uittocht van het volk Israël uit Egypte, waar ze als slaven werden onderdrukt. Tijdens Pesa Hoe de berg Sinaï ons inspireert om Pesach te vieren

ch eten we matzes, ongezuurd brood, om te denken aan het haastige vertrek van onze voorouders, die geen tijd hadden om hun brood te laten rijzen. We lezen ook de Haggada, het verhaal van de uittocht, en we vieren onze vrijheid en dankbaarheid jegens God.

Maar Pesach is niet alleen een feest van het verleden. Het is ook een feest van het heden en de toekomst. Het is een feest dat ons uitdaagt om na te denken over onze relatie met God en met elkaar. Het is een feest dat ons leert om niet tevreden te zijn met de status quo, maar om te streven naar een betere wereld. Het is een feest dat ons inspireert om onze spirituele en morele groei te bevorderen.

Een van de symbolen die ons hierbij kunnen helpen is de berg Sinaï. Volgens de traditie is dit de berg waarop Mozes de tien geboden kreeg van God, na de uittocht uit Egypte. De berg Sinaï staat voor het verbond tussen God en Israël, voor de openbaring van de Tora, voor de wetten en waarden die ons leven richting geven. De berg Sinaï staat ook voor de ontmoeting tussen het goddelijke en het menselijke, tussen het hemelse en het aardse, tussen het eeuwige en het tijdelijke.

De berg Sinaï is echter niet zomaar een berg. Het is een bijzondere berg, die verschillende namen heeft in de Bijbel. Een daarvan is Horeb, wat "gloeiend" of "hitte" betekent. Dit verwijst naar de vuurkolom die God voor het volk uit liet gaan in de woestijn, en naar het vuur dat op de berg neerdaalde toen God sprak tot Mozes. Een andere naam is Sinaï, wat mogelijk afgeleid is van Sin, de Babylonische maangod, of van seneh, de struik waarin God verscheen aan Mozes.

Deze namen laten zien dat de berg Sinaï een paradoxale berg is. Het is een berg van vuur en licht, maar ook van duisternis en schaduw. Het is een berg van openbaring en verbond, maar ook van mysterie en afstand. Het is een berg die ons verbindt met God, maar ook met onszelf en met anderen.

De berg Sinaï nodigt ons uit om Pesach te vieren met een open hart en een open geest. Om niet alleen te denken aan wat God voor ons heeft gedaan in het verleden, maar ook aan wat Hij voor ons wil doen in het heden en de toekomst. Om niet alleen te luisteren naar wat God tot ons zegt in de Tora, maar ook naar wat Hij tot ons zegt in ons geweten en in onze ervaringen. Om niet alleen te gehoorzamen aan wat God van ons vraagt in de wetten, maar ook om te begrijpen waarom Hij dat doet en hoe Hij dat doet.

De berg Sinaï leert ons dat Pesach geen statisch feest is, maar een dynamisch proces. Een proces van bevrijding, verbinding en verheffing. Een proces dat begint met matzes, maar eindigt met manna. Een proces dat begint met slavernij, maar eindigt met dienstbaarheid. Een proces dat begint met Egypte, maar eindigt met Israël.

Ik wens u allen een gezegend en inspirerend Pesach toe!