Parsje van de week: Kie Towau

Parsje van de week: Kie Towau
Deworiem: 21:01-29:08
aanvang sjabbes 31 augustus 2018: 19.20 uur
einde sjabbes 01 september 2018: 21.16 uur

 ----------------------------------------------------------------------------------

 Door: Rabbijn Simon Bornstein®

Eerstelingen

Wanneer je het Heilige Land zult betreden, dat de Eeuwige jullie geeft als een eeuwig durend erfgoed, wanneer jullie je er zullen vestigen, het zullen cultiveren en de eerste vruchten van de vruchtbomen in je boomgaard (de Bikoeriem) naar het Beis Hemikdesj in Jeroesjolojiem zullen brengen, spreek dan duidelijk je dankbaarheid jegens God uit voor al hetgeen Hij voor jou heeft gedaan, aldus instrueert Mausje de Kinderen van Israël.

Eerstelingen van de Aardappeloogst

Hieruit kunnen we leren dat we niets in dit aardse leven als een vanzelfsprekend gegeven zouden moeten beschouwen. Om ons daaraan te herinneren draagt de Tauro iedere individuele Jood de plicht op om ieder jaar opnieuw de Eerstelingen van de oogst naar de Beis Hamikdesj te brengen. Al wat ons gegeven is in dit leven komt van Hem, Hem komt daarvoor dank toe, die wij als Zijn volk komen brengen.

De eerste rijpe vruchten van de oogst worden naar Jeroesjolojiem gebracht en gedoneerd aan een Cauhein. Op het moment van de schenking spreekt de Jisro’eil zijn dank uit tegenover zijn Schepper. Daarbij worden de zwarigheden van onze voorouders in de diaspora eerst in herinnering gebracht, gedenken we hoe de Schepper ons geweeklaag in het Land van de Nijl beantwoordde en ons middels een lange reeks wonderen voerde naar het uiterst vruchtbare, ons Beloofde Land.

Zo gedenken wij als agrariër de Eeuwige, Zijn goedheid tegenover ons, onze voorouders en onze toekomst. Dit sluit uitstekend aan op de dag waarop wij in sjoel voor de eerste maal de Sjeliechaus – verzoeningsgebeden – uitspreken, dit jaar op de avond van de uitgaande Sjabbes welke hedenavond aan zal vangen, zulks ter voorbereiding op aanstonds Rausjesjone.

Onverbrekelijke relatie God-volk

De Tauro benadrukt herhaaldelijk de onverbrekelijke relatie tussen HeKaudeisj Borche en de Bnei Jisro’eil. Bij Sinoj nam het volk de verplichting op zich om in die en alle navolgende generaties de Schepper te erkennen als de enige bestaande God en om al zijn geboden en verboden na te zullen leven. Daartegenover staat dat de Eeuwige ons volk heeft verkozen uit alle andere volkeren ter vervulling van Zijn Boodschap. De Eeuwige heeft ons beloofd te voorzien in de behoeften van ons volk, zoalng wij ons deel van dit contract naleven: dagelijks een Joodse levenswijze verkiezen te voeren om te getuigen van zijn Eénheid.

Intocht in Israël

Onze Parsje van de Week omvat de wetten omtrent het geven van tienden aan de Levieten. Ook geeft de Tauro hier zeer precieze aanwijzingen omtrent de wijze waarop de brooches en kloles op de bergtoppen van de Geriziem en de Eiwal uitgesproken moeten worden. Mausje wijst het volk op het feit dat de Benei Jiesro-eil het door God gekozen volk zijn om Zijn opdracht in deze wereld uit te voeren en dat de Bnei Jiesro’eil op hun beurt ook hun keuze hebben gemaakt om de Wil van God op aarde uit te zullen voeren.

Om deze boodschap van Mausje Robbeine bij het volk in te prenten droeg Mausje de Zieknei Jisro’eil – de Stamoudsten van Israël – op om twaalf forse stenen op te nemen vanuit de bedding van de rivier de Jordaan, op het moment dat het volk de Jordaan overstak om daarmee het Heilige Land in te trekken. Deze stenen werden bedekt met wit cement en de 613 Mitswes in de Tauro – geboden en verboden - werden er in uitgehouwen. Met deze stenen werd een altaar gebouwd, waarna offers op het altaar werden gebracht om de Eeuwige te gerieven in het bijeen zijn van geheel het volk.

De hiervoor beschreven ceremonie droeg bij aan de voortdurende herbevestiging van de onverbrekelijke relatie tussen God en Zijn volk. In een vallei tussen de bergtoppen werden de Levieten opgesteld met de Aheraun HeKaudeisj. Zes van de twaalf stammen beklommen de ene berg en de zes andere stammen positioneerden zich op de tegenovergelegen bergtop.

Hierna spraken de Levieten de twaalf belangrijkste basisprincipes van de Tauro uit. In de eerste plaats werden zij gezegend die de basispricipes van het Jodendom gestand deden, daarna werden zij die de geboden niet naleefden vervloekt. Na iedere verklaring antwoordde het volk instemmend met ‘omein’, waarmee zij opnieuw de plicht op zich namen de Tauro na te leven. Deze tauchecho, zijn de vermaningen die in deze parsje over het volk worden uitgesproken.

Gods’ rachmones

Nadat de Tauro de brooches opsomt die ons te wachten staan wanneer we Zijn Tauro en Zijn mitswes uitvoeren, geeft Mausje een lange lijst van zaken die ons kunnen overkomen wanneer we deze niet uitvoeren. Mausje leert het volk dat materieel succes als volk en als individu feitelijk compleet afhankelijk is van de acceptatie van de Tauro of de verwerping van haar boodschap.

Moeilijkheden en diaspora zijn niet altijd even prettig en worden door onze geleerden wel als straf voor zonden beschouwd, maar inkeer en terugkeer tot de Eeuwige is ieder moment mogelijk want Hij vergeeft ons. Hosjem en Zijn Tauro zijn vervult van vergevende barmhartigheid: rachmones.

Goed Sjabbes!

-------

Sliechaus, bidden ter verontschuldiging

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

Met de Hoge Feestdagen in aantocht, bereiden we ons planmatig voor op de ultieme beleving van de sfeer en intenties rond Rausjosjono en Jaum Kippoer. Sliechaus zeggen, is één van de wijzen om dat te doen.

Door het zeggen van Sliechaus bidden Asjkenoziem voorafgaand aan Jaum Kippoer minimaal zo dikwijls dat het mogelijk is minimaal vier keer te bidden ter verontschuldiging.

Doorgaans  vangen Asjkenoziem daarom aan Sliechaus te zeggen op de uitgaande Sjabbes voorafgaande aan Jaum Kippoer. Om Gods welwillende vergeving te bewerkstelligen.

Sefardiem beginnen op de tweede dag van de maand Elloel met het zeggen van Sliechaus.

סליחות  zijn gebeden waarmee wij ons zelf oproepen om tot inkeer te komen betreffende fouten of zondes die wij gedurende het afgelopen Joodse jaar hebben begaan. Met het tot inkeer komen proberen wij feitelijk “terug te keren” tot de Wil van onze Schepper, of om onze gehechtheid aan God te versterken.

De Sliechaus bereiden het individu voor op zijn beoordeling door God op Jaum HeDien, de jaarlijkse Dag des Oordeels die Jaum Kippoer is. God weegt de zondes en de goede daden van een Jood of Jodin en schrijft dat individu in voor het Boek des Levens, een nieuw gezond en plezierig levensjaar, of niet.

Gebeden, dus ook de Sliechaus worden gezegd op tijden waarop in de dagen van weleer offers werden gebracht in de Tempel om de Schepper te behagen. Gebeden zijn sedert de Romeinse verwoesting van de Tweede Tempel in de plaats gekomen van de meeste vaste materiële en dieroffers.

Sliechaus worden in de Asjkenozische traditie van West-Europa in het bijzonder gezegd tussen middernacht en zonsopgang. Sommigen zeggen Sliechaus voor het reguliere Sjacheries – ochtendgebed of direct na Mangeriev, het reguliere avondgebed.

In sommige killes draagt een gehuwde Sjlieach Tsibber – voorzanger – een Kittel op de eerste dag Sliechaus. Een Kittel is als een witte doktersjas, maar is feitelijk een wit doodshemd, dat na een levenseinde functioneert als laatste kledij waarna een meis – overledene – wordt gekist en werkelijk voor het aangezicht van zijn Schepper ter beoordeling van diens/ haar leven verschijnt.

Wit is de kleur van de Kittel, van de onschuld, van het onbedorvene. Het is de kleur waarin een bruid haar toekomstige echtgenoot tegemoet snelt, zoals de Benei Jiesro'eil God voor het aangezicht treden om Hem te eren, lief te hebben en Zijn liefde te ontvangen, zoals in een waar huwelijk.

Sliechaus zeggen naar de Sefardische traditie

De Hoge Feestdagen

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

Aanstonds, over circa vijf weken, verwachten wij de Hoge Feestdagen. Daaronder worden begrepen Rausjosjono en Jaum Kippoer, het Joodse Nieuwjaar en de Grote Verzoendag. In het Ngiwries noemen we deze dagen de Eerbiedwekkende Dagen.

bazuin blazen

Het Nieuwjaarsfeest Rausjosjono valt op de eerste en tweede dag van de Joodse maand Tisjrie en de Grote Verzoendag op de tiende dag van deze maand. Rausjosjono wordt als zodanig niet in Tenach aangeduid, maar onze geleerden concludeerden aan de hand van de Taurotekst, dat het feest sedert onze Joodse oertijd gevierd werd.

Waarschijnlijk werd Rausjosjono reeds gevierd voor de Uittocht uit het Egypte land. In de Tauro wordt Rausjosjono aangeduid als Jaum Teroengo (Dag van het Bazuingeschal) en als Ziechraun Teroengo (Gedenkdag van het Bazuingeschal).

Voor de Grote Verzoendag vinden we in het derde boek van de Tauro, Wajiekro, aanduidingen. In Wajiekro 16 en 23 kunnen we de aanwijzingen omtrent de erediensten in de Beis Hemikdosj – Tempel bestuderen. Opvallend is bijvoorbeeld het voorschrift omtrent onthoudingen.

Op die dag moeten we vasten, dragen we geen lederen schoeisel, we wassen en zalven ons die dag niet. Deze randvoorwaarden voegen veel toe aan de emotionele beleving en waarde van Jaum Kippoer. Het symbool van de Hoge Feestdagen bij uitstek is de Sjaufer, de ramshoorn waarmee wij het nieuwe jaar tegemoet bazuinen en oproepen tot tesjoewe, inkeer en terugkeer tot onze Schepper.

De tefilles die wij oren op de Hoge Feestdagen, kennen een rijk geestesgoed. De gedachten die wij ontlenen aan de inhoud van de gebeden zijn velerlei, wij vinden de teksten daarvan in een speciaal gebedenboek, het Machzaur. Machzaur betekent zoveel als “de cyclus van de feestelijke gebeden.” In het bijzonder gedurende de Hoge Feestdagen bezoeken we de Sjoel.

Een Beis Hoknesses heet een Sjoel in het Ngiwries, het Huis van Samenkomst. In een dergelijk pand komen we samen om onze gebeden samen uit te spreken, om samen uit de Tauro en het Profetenboek te lezen. Om gemeenschap te zijn, zo samen.

Een Sjoel is wel een gebedshuis, maar geen kerk. Joden kunnen hun gebeden op iedere geschikte plaats uitspreken. Sjlaume HeMellech, Koning Salomon, stelde reeds in 01 Mellochiem 08:27: ‘En ziet, de Hemel en de Hemel der Hemelen kunnen U niet omvatten, laat staan dit Huis dat ik gebouwd heb.”