Door: #Rabbijn #Simon #Bornstein®
#Rosj
#Hasjana,
ook wel bekend als het #Joods
#Nieuwjaar,
is een belangrijke #feestdag
in het #Jodendom.
Het markeert het begin van het nieuwe jaar volgens de Joodse
kalender. In het Nederlands betekent Rosj Hasjana letterlijk "Hoofd
van het Jaar".
Het wordt gevierd op de eerste en tweede dag van de maand Tisjri, die
meestal in september of oktober valt. Rosj
Hasjana en tien dagen later Jom Kipoer – Grote Verzoendag –
vormen samen de #Hoge
#Feestdagen.
De
viering van Rosj Hasjana omvat verschillende #rituelen
en #tradities
die een diepe betekenis hebben voor de Joodse gemeenschap. Hier
zetten
we vijf van
deze rituelen op
een rijtje:
1.
Blazen op de sjofar: Een van de meest kenmerkende rituelen van Rosj
Hasjana is het blazen op de sjofar, een ramshoorn. Het geluid van de
sjofar roept mensen op tot reflectie en herinnert hen aan hun
spirituele verantwoordelijkheden. Het blazen op de sjofar heeft ook
een symbolische betekenis, zoals het ontwaken van de nesjomme
– ziel
en het aankondigen van Gods heerschappij. Het
geschal van de sjofar vormt een oeroud geluid, afkomstig uit de
oudste periode van het bestaan van het Jodendom. Het instrument wordt
reeds benoemd in de Torah.
2.
Sjoeldiensten:
Tijdens Rosj Hasjana worden speciale gebedsdiensten gehouden in
synagogen over de hele wereld. Deze diensten omvatten liturgische
gezangen en gebeden die specifiek zijn voor deze feestdag. De gebeden
richten zich op thema's zoals berouw, vergeving en Gods
soevereiniteit. Volgens
onze traditie open de hemelpoorten zich voor onze gebeden. We leggen
tegenover de Eeuwige verantwoording af voor ons handelen in het
voorbije Joodse jaar. In de hoop op RACHMONES – vergeving door onze
Schepper. Wij wensen in de positieve zin bijgeschreven te worden in
het hemelse Seifer HaChajiem – het Boek des Levens –
bijgeschreven te worden om te mogen leven in het nieuwe Joodse jaar.
Een leven in gezondheid, blijdschap en voorspoed. Rosj Hasjana biedt
de mogelijkheid tot diepe introspectie, het opmaken van de eindbalans
over het voorbije jaar. Een
mooie traditie is het verwisselen van de voorhang van het Aharon
Hakodesj. Tijdens de Hoge Feestdagen hangen we een witte Parauches –
voorhang op en leggen we witte kleden op de bieme en het Amoed, de
sjoel wordt feestelijk aangekleed voor de speciale gelegenheid. Wit
symboliseert de onschuld, de onbevangenheid van de gelovigen.
3.
Tasjlich:
Op de middag van de eerste dag van Rosj Hasjana voeren veel Joden het
ritueel van Tasjlich
uit. Ze gaan naar een nabijgelegen waterbron, zoals een rivier of een
meer, en werpen symbolisch hun zonden in het water. Het
is traditie om broodkruimels te verzamelen, een plaats langs het
stomend of natuurlijk water te zoeken waar men de kruimels voert aan
de vissen. De kruimels symboliseren de zondes en overtredingen van de
Joodse wet welke in het voorbije jaar bewust en onbewust zijn begaan.
Wij werpen eventuele zonden ver van ons in het water. Voeren de
vissen de zonden waarbij
de intentie hebben deze zonden kwijtgescholden te krijgen door onze
Hemelse Vader. Dit
symboliseert het afwerpen van slechte gewoonten en het beginnen van
een nieuw jaar met een schone lei. Een
nieuw begin vol positieve hoop. Het is typisch Joods de toekomst vol
Godsvertrouwen tegemoet te treden. Altijd positief voorbereid te zijn
op het onverwachte. Te vertrouwen op Hasjem en op de eigen
mogelijkheden en eigen keuzes om de toekomst het hoofd te bieden door
dagelijks te kiezen voor het leven. Te kiezen voor dei nzet van de
eigen door de Eeuwige geschonken talenten om ons maximale potentieel
te realiseren.
4.
Appels en honing: Een zoete smaak is een belangrijk onderdeel van
Rosj Hasjana. Het is gebruikelijk om appels in honing te dopen en te
eten als symbool van een zoet en voorspoedig nieuw jaar. Dit ritueel
herinnert mensen eraan om positief te denken en te hopen op goede
dingen in het komende jaar. Het
eten van appeltje met honing is onderdeel van de tafelrituelen
tijdens de huiselijke eredienst. Wij
wensen elkaar een ‘Sjana Tovah OeMetoekah’ toe – een Goed en
zoet Jaar.
5.
Speciale maaltijden: Tijdens Rosj Hasjana worden er vaak speciale
maaltijden bereid om het nieuwe jaar te vieren. Traditionele
gerechten zijn onder andere gefrituurde lekkernijen zoals
appelbeignets (sufganiyot) en honingcake (lekach). Deze maaltijden
brengen families en gemeenschappen samen om de feestelijke sfeer te
delen. Op
tafel wordt ook een vis geplaatst. De vis staat symbool voor het
leven. Wij wensen ons toe de kop van de vis te mogen zijn, maar niet
de staart van de vis. Wij willen het hoofd zijn, zelf beslissingen te
nemen over de koers van ons eigen leven. Niet de staart, niet te
willen behoren tot de onderdrukten of achtergeblevenen in de
maatschappij. Een gezond stuk zelfwaarde te kunnen beleven om vandaar
uit te kunnen verhouden tot HaKadosjbaroech Hoe en de medemens.
In
Nederland worden er verschillende gebruiken gevolgd rondom het Joods
nieuwjaar. Hoewel de Joodse gemeenschap in Nederland relatief klein
is, zijn er nog steeds verschillende synagogen en Joodse organisaties
die Rosj Hasjana vieren. Sommige gemeenschappen organiseren speciale
gebedsdiensten en festiviteiten, waarbij de rituelen en tradities
worden gevolgd zoals hierboven beschreven. Een
mooie traditie is het om elkaar een zoet nieuwjaar toe te wensen door
het elkaar toezenden van fraaie nieuwjaarskaarten over de post. Vaak
worden deze nieuwjaarskaarten generaties lang bewaard in een
familiearchief, een fijne herinnering aan onze dierbaren.
Daarnaast
zijn er ook individuele gebruiken die door Joodse families in
Nederland worden gevolgd. Dit kan variëren van het bijwonen van
gebedsdiensten tot het vieren van de feestdag met familie en
vrienden. Het eten van appels en honing is ook een populair gebruik
in Nederland, evenals het bereiden van traditionele gerechten.
Graag wens ik de lezer een Sjana Tovah OeMetoeka! Tegelijk dawwen ik voor onze broeders en zusters in het door een zware #aardbeving getroffen Marokko, huis en haard verloren voorafgaand aan het komend winterseizoen; hierbij dan ook de oproep om een deel van de #Tsedaka die wij voorafgaand aan het Nieuwe Jaar geven te reserveren voor de #armen in #Marokko.
