Parsje van de week: Wojeisjev

Parsje van de week: Wojeisjev
Bereisjies 37:01-40:23
aanvang sjabbes 08 december 2017: 16.15 uur
einde sjabbes 09 december 2017: 17.22 uur
Rabbijn Simon Bornstein
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wojeisjev is de parsje die we deze week in sjoel laajnen. Het leven van de profeet Jauseif staat hierin centraal.  We lezen dat Jozeph door zijn broers werd geleid tot onvrijheid. Zijn broers worden beschreven als afgunstig en onwelwillend. Door Jozef in een droge put achter te laten, kwam het dat Arabische handelsreizigers de jongeling van een wrede dood konden redden door hem uit de put te halen en hem met hen mee te voeren naar het land aan de Nijl. Daar werkte Jozef als slaaf voor diverse eigenaren.

Tot Potifar ontwikkelde hij een uitstekende relatie. De echtgenote van deze heer poogde de jongeling te verleiden tot een zonde. Jozef weerstond haar toenaderingen en waarborgde zijn persoonlijke integriteit. Toen zij hem weer benaderde, greep zij zijn tuniek, waarop Jozef onmiddellijk het huis uit snelde. Potifar’s echtgenote beschuldigde de jongeling valselijk van pogingen tot toenadering terwijl de heer des huizes buitenshuis verkeerde. Jozef zelf voorkwam deze verleidelijke misstap. Dit op basis van de zorgvuldige morele opvoeding die hij bij zijn vader in zijn jeugd had genoten.

Jozef was uiterst trouw aan zijn vader en aan de opvoeding die hij van hem had ontvangen. Voordat Jozef in de put werd achtergelaten, had zijn vader hem vanuit het kampement uitgezonden om te zien of zijn broers die de kuddes van hun vader ver van huis lieten grazen, nabij het huidige Nabloes, alles naar wens verging. 

Jozef wist heel goed dat zijn oudere broers op hem neer zagen. Het was daarom voor hem een gevaarlijke onderneming om naar zijn broers en de kuddes van hun vader, af te reizen. Desondanks volgde Jozef de wens van zijn vader te goeder trouw.

Het was deze goeder trouw die Jozef in het land aan de Nijl beschermde. Het maakte hem tot een moreel  sterk en integer mens. Als adolescent kwam hij gedwongen naar een hem vreemd land, waar de cultuur, gewoonten en tradities volkomen nieuw voor hem waren, afweken van zijn opvoeding en opleiding tot dan toe.

Normaal gesproken zou het voor een dergelijke jongeman uiterst complex zijn om moreel in een situatie als de zijne te overleven. Hedendaagse (godsdienstige) ouders zullen zich vast en zeker kunnen herkennen in dit beeld, wanneer hun kroost zich op weg begeeft naar opleidingsinstituten, ver gelegen buiten de eigen woonplaats. Zelfs wanneer in zulke steden een regelmatig minjan ter synagoge bijeen komt, koosjer voedsel goed verkrijgbaar is en Joods onderwijs wordt verzorgd, blijft het leven van de jongvolwassenen vol morele uitdagingen waar zij soms over kunnen struikelen.

Jozef bevond zich in een samenleving waar hij tot dan toe de enige Jehoede was. Opmerkelijk genoeg hield hij vast aan de loyaliteit aan de waarden en tradities van zijn eigen familie. Hetgeen hem bij uitstek beschermde tegen beïnvloeding vanuit de hem omringende samenleving, was zijn kiewoed ngow, het diepe respect voor zijn vader. Het was de absolute, onvoorwaardelijke en onverzettelijke loyaliteit jegens zijn vader die Jozef de solide kracht verschafte om zich spiritueel te versterken en weerstand te kunnen bieden aan de lokroep van de vrouw van Potifar.

Ook vandaag aan de dag hebben wij spirituele bescherming meer dan ooit nodig. Immers, de seculiere wereld om ons heen is vol verleidingen en valkuilen die soms vijandig staan tegenover onze tradities en gewoonten, waarden, idealen en wijze van leven. De cultuur van de omgeving heeft een constante invloed op onze families en op het ouderlijk gezag. Het respect hebben voor de ouders of voor de oudere medemens is in de moderne samenleving aan hevige erosie onderhevig.

De mitswe van kiewoed ngow, het gebod van respect te moeten hebben voor ouders en ouderen, moet moreel constant worden onderstreept om deze mitswe te verstevigen. Het zijn bij uitstek Joodse waarden en normen die het moderne Nederland hebben helpen bouwen.  

Respect en liefde voor de eigen Joodse waarden, tradities en levenswijze bieden ons tegenwoordig dezelfde solide bescherming tegen ongewenste invloeden vanuit de ons omringende samenleving als eens aan Jozef.

Goed Sjabbes!