Ontmoeting met de Alevietische gemeenschap

In een wijkopbouwcentrum organiseerde de Aleviteische gemeenschap een rondetafelgesprek met Rabbijn Simon Bornstein omtrent islamofobie en antisemitisme om door kennisoverdracht, ontmoeting en dialoog helderheid te kweken rond deze vormen van xenofobie.

Ondanks het stralende nazomerzonnetje en een temperatuur van 21 graden kwamen zevenentwintig personen opdagen. Een nette opkomst. Na het warme welkom door de voorzitter van de vereniging opende een lid van het Inspraakorgaan Turken zijn inleiding ondersteund door een Turkstalige power point presentatie. Hierbij werd uiteengezet hoe antisemitisme en islamofobie gedefinieerd kunnen worden. Voorts werd ingegaan op de geschiedenis van de Alevieten.

Rood gekleurd de  Alevietische populaties in Turkije

De Alevieten of علوية hebben een lange geschiedenis als minderheid in het Ottomaanse rijk en binnen de Republiek Turkije. De ideologie van de Alevieten werd door Mohammed Ibn Nusajr omstreeks het jaar 840 van de burgerlijke jaartelling geïntroduceerd. Een van de voornaamste Alevietische voormannen was Hoesajn Ibn Hamdan Alkasabie. Alkasabie overleed rond het jaar 960, gedurende de regering van de Hamdanidische dynastie (tussen de jaren 905-1004 van de burgerlijke jaartelling). De Alevieten zijn een groepering die wordt geassocieerd met de Sjie’ietische islam.

De groep Alevieten ontleent zijn naam aan Ali, de schoonzoon, tevens neef van de islamitische profeet. Na de val van de Sjie’ietische heerschappij in delen van het huidige Syrië en Turkije verloren de Alevieten hun voorname politieke en economische invloed op het landsbestuur in deze streken. Zij werden nu vervolgd door leiders van Soenietisch-islamitische groeperingen. Eeuwen lang trotseerden de Alevieten de slechte behandeling door achtereenvolgens de Europese Kruisridders, Mammelukken en de Ottomaanse overheersers.

Hoewel Alevieten zichzelf als Moslims definiëren, noemt een aantal Soenietische en sommige Sjie’itische theologen hen afvalligen of ketters. Ook in het huidige Turkije heeft deze minderheidsgroepering het zwaar te verduren. In het bijzonder in het economisch verkeer en op de arbeidsmarkt worden Alevieten gediscrimineerd.

De Alevieten waren omstreeks de twaalfde eeuw goed gesitueerd in Turkije en Syrië. De doctrine van de Alevieten is gebaseerd op het toekennen van een religieuze betekenis aan Ali. In deze doctrine maakt Ali deel uit van een heilige drie-eenheid die overeenkomsten vertoond met het christendom. De Alevieten interpreteren de vijf zuilen van de islam als louter symbolisch, praktiseren deze dus niet.

Hun feestdagen komen overeen met sommige christelijke en islamitische feestdagen en Alevieten beschouwen zichzelf soms als een overgangsvorm tussen islam en christendom. Voornamelijk definiëren zij zich als onderdeel van het Sjie’isme. In Nederland zijn de Alevieten de op de Soenieten na grootste godsdienstige groepering binnen de Turkse migrantenpopulatie, het gaat daarbij om circa 80.000 mensen.

Rabbijn Simon Bornstein ging tijdens deze bijeenkomst in op de geschiedenis en bestaande vormen van antisemitisme en islamofobie. Er bleek veel onkunde te bestaan onder de deelnemers aan het rondetafelgesprek die de vragensessie gaarne gebruikten om stevig door te vragen naar de Joodse godsdienstige praxis.

Eén deelnemer acteerde als agent provocateur en stelde vragen die rechtstreeks gebaseerd zijn op propagandaverhalen uit Turkije en het sommige delen van het Midden-Oosten. Vragen als ‘Waarom hebben de Joden alle macht in de wereld in handen? ‘Waarom hebben de Joden tegenwoordig zoveel wapens?’ ‘Hoe komt het dat de Joden de wereldeconomie bepalen?’ zijn direct afkomstig uit de antisemitische propaganda die een Rabbijn niet direct met Alevieten als vervolgde of gediscrimineerde minderheid in verband zou willen brengen.

Met de overige twintig aanwezigen volgde een levendige en aangename uitwisseling. Deelnemers gaven aan dat zij als Aleviet zo hun eigen confrontaties en problemen tegenkomen met radicaal Salafistische interpretaties van de islam, niet louter in Turkije, maar ook gewoon in Nederland.

Aanwezigen en bestuur van de Alevietische vereniging gaven te kennen deze dialoog verder te willen verdiepen door een tweede rondetafelgesprek te willen organiseren, evenals een bezoek aan de Alkmaarse Synagoge. Tot slot volgde een fijn belegd broodje, een glas Turkse karnemelk en speelde een deelnemer een aantal vrolijk aangename deuntjes op diens Saz.