In Memoriam: Wim van Schaik

Oprichter van de Stichting Aankoop Joods Werkdorp Wim van Schaik overleed recent. Deze internationaal bekende liefhebber van de figuratieve kunst bouwde gedurende zijn gehele leven gepassioneerd aan zijn kunstcollectie. Hij verzamelde onder andere schilderijen, penningen en grafische kunstwerken.

In Noord-Holland werd het echtpaar Van Schaik-Colijn bekend doordat het de kunstverzameling ten toon wilde stellen. Nadat de Landbouwuniversiteit Wageningen haar proefboerderij in de Wieringermeer verliet, kwam het hoofdgebouw van het voormalig Joods Werkdorp leeg te staan. Van Schaik huurde het pand van Joep Karel tegen een veel te hoge huur, maar bracht hier de gewenste droom tot werkelijkheid.

Het Joodse Werkdorp, waar tot in de Tweede Wereldoorlog circa 900 Joodse vluchtelingen werden opgevangen door de Nederlands-Joodse gemeenschap, bood onderdak en een ambachtelijke - of landbouwopleiding aan de gevluchte jongeren uit Duitsland en Oostenrijk. Het door deze jongeren gebouwde barakkenkamp en bakstenen hoofdgebouw werden het onderdak van de collectie Van Schaik.

Waar eens de barakken stonden, werd nu een riante beeldentuin ingericht. Het kreeg de naam Tijdelijk Museum Nieuw Joods Werkdorp. Aanvankelijk was het doel de eigen kunstcollectie er permanent te huisvesten en er ook ruimte bieden aan verzamelingen van kunstliefhebbers. Dit laatste is achteraf beschouwd niet tot stand gekomen. 

Wel realiseerde Van Schaik naast de beeldentuin en het Tijdelijk Museum ook nog een tentoonstelling van de foto’s van Vishniak uit de jaren dertig over het leven van de gevluchte jongeren. Zelfs Hare Majesteit, Koningin Beatrix, bezocht de opstellingen.

Van Schaik kocht zijn eerste standbeeld van de Amerikaanse kunstenaar Floyd Dewitt die in Nederland onder Esser aan de Rijksacademie was opgeleid. De werken van leden van de Nederlandse Kring van Beeldhouwers genoten duurzaam de warme aandacht van Van Schaik. Werken van Berlage, Claus, Van der Leeden, Van der Pant, Teeuwisse, Van Pallant, Zandstra, Roland Holst, Brouwer, Hoogerwerf en Aerts konden er worden aangetroffen.

De heer Van Schaik schonk uiteindelijk zijn kunstcollectie enige jaren terug aan museum Flehite in Amersfoort. Dat museum ontving daarmee een miljoenenschenking. Het geld voor de door hem aangekochte kunstwerken verdiende de heer Van Schaik als topman bij voedingsconcern Wessanen en handelsonderneming Hagemeijer.

Museum het Nieuwe Joods Werkdorp hield enige jaren stand, maar werd opgeheven nadat de middelen waren opgedroogd. Het Museum was gedurende haar kortstondig bestaan een zeer welkome aanvulling op het culturele leven in het Hollands Noorderkwartier. 

De heer Van Schaik werd door burgemeester van de Gemeente De Bilt geëerd met de Chapeaupenning, die hem werd uitgereikt vanwege diens inzet ten behoeve van de samenleving in zijn woonplaats Groenekan. Van Schaik heeft zich sterk gemaakt voor het jeugdwerk in zijn dorp en de restauratie van delen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. 

Het mag een regelrecht schandaal worden genoemd, dat de Stichting tot Aankoop Joods Werkdorp onderleiding van voorzitter Ron Bar-El zelfs weken na het ontslapen van de oprichter van de Stichting, met geen enkel herdenkingswoord aandacht schenkt aan haar beschermheer Wim van Schaik.

De heer Van Schaik gedenken wij als een maatschappelijk zeer betrokken mens, een gepassioneerde kunstverzamelaar en een goede vriend van het Joodse volk. Moge de Eeuwige de ziel Wim van Schaik bundelen in de Bundel van het Eeuwig Leven, gaarne wensen wij de nabestaanden de zegen Gods.