GEESTELIJK VERZORGER & BLINDE VLEKKEN IN HET ZORGLANDSCHAP. DEEL IV
Door: #Rabbijn #Simon #Bornstein®
De geestelijke gezondheidszorg (GGZ) in Nederland staat voor aanzienlijke uitdagingen. De grondwettelijke rechten op zorg worden steeds moeilijker te waarborgen door een combinatie van factoren, waaronder lange wachtlijsten, incidenten in ziekenhuizen en een toenemend aantal verwarde personen in stedelijke gebieden.
In dit vierde artikel in de reeks onderzoeken we deze problemen en de rol van geestelijk verzorgers binnen dit complexe zorglandschap.
Grondwettelijk recht op zorg
In Nederland is het recht op zorg vastgelegd in de Grondwet. Artikel 22 stelt dat de overheid verantwoordelijk is voor voldoende en goede gezondheidszorg. Dit recht wordt echter onder druk gezet door de huidige situatie in de zorgsector. De afgelopen jaren zijn er steeds langere wachtlijsten ontstaan voor zowel somatische als geestelijke gezondheidszorg. Patiënten moeten vaak maanden wachten voordat ze toegang krijgen tot noodzakelijke behandelingen, wat leidt tot verergering van hun klachten en een toename van psychische nood.
Steeds langere wachtlijsten in de zorg
De wachtlijsten in de GGZ zijn een groeiend probleem. Volgens recente cijfers van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) is het aantal mensen dat wacht op behandeling in de GGZ met meer dan 20% gestegen ten opzichte van voorgaande jaren.
Deze lange wachttijden hebben niet alleen gevolgen voor de patiënten zelf, maar ook voor hun families en vrienden, die vaak ook lijden onder de stress en zorgen die gepaard gaan met psychische aandoeningen.
Incidenten in ziekenhuizen
Naast lange wachtlijsten zijn er ook steeds meer incidenten gerapporteerd binnen ziekenhuizen. Dit betreft niet alleen medische fouten, maar ook situaties waarin patiënten met psychische problemen niet adequaat worden behandeld of zelfs verkeerd worden benaderd door het personeel.
Het gebrek aan training en kennis over geestelijke gezondheidsproblemen bij ziekenhuispersoneel kan leiden tot escalatie van situaties die anders beheersbaar zouden zijn geweest.
Verwarde personen in grootstedelijke omgevingen
Een ander aspect dat aandacht behoeft, is het toenemende aantal verwarde personen in grootstedelijke gebieden. Meldkamers en nooddiensten zijn vaak niet goed uitgerust om adequaat te reageren op meldingen over verwarde personen, zoals E33-meldingen (meldingen over verward gedrag). Dit leidt tot onveilige situaties voor zowel de betrokken personen als voor omstanders.
Krimpende PAAZ-afdelingen
De afdelingen Psychiatrische Acute Zorg (PAAZ) in ziekenhuizen krimpen voortdurend door bezuinigingen. Dit heeft directe gevolgen voor patiënten die acute psychiatrische hulp nodig hebben, omdat zij nu vaak geen plek kunnen vinden waar zij snel geholpen kunnen worden.
De afname van PAAZ-plaatsen betekent dat patiënten soms gedwongen worden om naar andere instellingen te gaan of zelfs zonder behandeling achterblijven.
Scheiding tussen somatische en psychiatrische zorg
Er is een groeiende scheiding tussen somatische zorg en psychiatrische zorg, terwijl patiënten dezelfde mensen blijven met complexe behoeften die beide soorten zorg vereisen.
Deze scheiding leidt tot fragmentatie van zorgverlening, waardoor patiënten vaak tussen verschillende instellingen moeten navigeren zonder dat er voldoende coördinatie plaatsvindt.
Bezuinigingen RIBW
De bezuinigingen op Regionale Instellingen Beschermd Wonen (RIBW) hebben geleid tot een tekort aan geschikte woonplekken voor mensen met psychische aandoeningen.
Dit heeft niet alleen invloed op hun welzijn maar ook op hun herstelproces, aangezien een stabiele woonomgeving cruciaal is voor mensen die herstellen van psychische problemen.
Toenemende vergrijzing
Met de toenemende vergrijzing neemt ook het aantal ouderen met dementie toe. Er is een tekort aan plaatsen binnen de psychogeriatrie om deze kwetsbare groep te huisvesten en te ondersteunen.
Dit probleem wordt verder gecompliceerd door het feit dat veel ouderen ook kampen met andere gezondheidsproblemen die extra aandacht vereisen.
Tekort aan plaatsen voor GGZ-patiënten met strafrechtelijke achtergrond
Daarnaast is er een gebrek aan plaatsen voor GGZ-patiënten die strafrechtelijk moeten worden aangepakt.
Deze groep heeft specifieke behoeften die vaak niet adequaat worden vervuld binnen reguliere instellingen, wat leidt tot onveilige situaties zowel binnen als buiten deze instellingen.
Deskundigheid bij spoedeisende hulp
Het tekort aan deskundigheid en beschikbare plekken bij spoedeisende hulpafdelingen in ziekenhuizen vormt eveneens een groot probleem bij het omgaan met verwarde mensen.
Vaak ontbreekt het personeel aan training om effectief om te gaan met deze situaties, wat kan leiden tot escalaties of zelfs geweldsincidenten.
Resumé
De geestelijke gezondheidszorg staat onder druk door verschillende factoren zoals lange wachtlijsten, incidenten in ziekenhuizen en een tekort aan deskundigheid bij nooddiensten. Geestelijk verzorgers spelen een cruciale rol in dit landschap door ondersteuning te bieden aan zowel patiënten als hun families tijdens moeilijke tijden.
Het is essentieel dat beleidsmakers zich bewust zijn van deze “blinde vlekken” binnen het zorglandschap en actie ondernemen om ervoor te zorgen dat iedereen toegang heeft tot adequate geestelijke gezondheidszorg.
