"... sla mijn ogen op, naar de bergen ... ''

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

"... sla mijn ogen op naar de bergen ..." dicht de Psalmist in Tehieliem 120-122. In dit artikel spreken wij over bescheidenheid en zelfbewustzijn: Uit alle beschikbare bergen en heuvels op aarde koos de Schepper de meest bescheiden berg om Zijn Tauro aan het Joodse volk over te dragen: de Sinoj-berg. Deze lage berg kreeg de belangrijkste taak in de Joodse geschiedenis: het doen uitzenden van de boodschap van de Tauro.

Wanneer we de bergtop waarop de Beis Hemikdesj in Jeroesjolojiem werd gebouwd, dan leren we dat die bergtop juist het hoogste punt in Eretz Jisroéil betrof. Daar functioneerde de Beis Hemikdesj als Gods fysieke ambassade op aarde via welke Hij met de Jidden communiceerde en contact onderhield.

Door de grote hoogte van de bergtop van de Tempelberg, dwong de Beis Hemikdesj groot respect af bij het publiek dat die plaats fysiek bezocht. Men werd min of meer verleid de ogen op te slaan naar de berg.

De vraag die hier gesteld kan worden is: waarom werd de  Tauro op de meest bescheiden bergtop gegeven, en waarom zou de bergtop voor de bouw van de Beis Hemikdesj nu juist de hoogste moeten zijn?

Volgens Sjlaume Hemelech kan de dag waarop wij als Jiddenkinderen de Tauro ontvingen als “trouwdag” worden aangeduid. Een symbolisch huwelijk tussen chossen zijnde de Schepper en de kalle, zijnde het volk Jisroéil.

De ontvangst van de Tauro kan worden gezien als een ware huwelijksceremonie. Een eeuwig durende huwelijkse relatie met de Eeuwige. De Beis Hemikdesj functioneert daarin als de Echtelijke Woning waar God samen met het Joodse volk zijn aardse thuisbasis heeft.

Wanneer de van elkaar verschillende symbolieken van Har Sinoj en de Beis Hemikdesj tegen elkaar afzetten kunnen we de verschillen leren waarderen. 

Zoals in iedere relatie tussen twee personen is bescheidenheid benodigd om dit bestaan samen mogelijk te maken. Tijdens de ontvangst van de Tauro stond de relatie tussen God en het volk centraal, daarbij past een bescheiden bergtop.

Een gezonde en bevredigende relatie vereist bescheidenheid. De existentiële relatie tussen volk en God is uiterst belangrijk en moet vorm worden gegeven op de meest grandioze plaats, in de echtelijke woning: de beis hemikdesj in Jeroesjelojiem op de hoogste bergtop van Eretz. De relatie tussen God en Zijn volk als het absolute toppunt.

Maar wat nu is bescheidenheid? De term bescheidenheid kan nader worden gedefinieerd.

Bescheidenheid betekent niet dat een individu zichzelf weinig eigenwaarde toe behoort te dichten, gevoelens van schaamte of onwaardigheid horen daar evenmin toe. Daarentegen hoort ieder mens een zelfbewustzijn te koesteren, zich bewust te zijn van zijn werkelijke eigen intrinsieke waarde. 

Daar waar een gezond zelfbewustzijn en nuchter besef van positieve eigenwaarde elkaar ontmoeten, inclusief volle erkenning van de eigen vaardigheden en mogelijkheden, daar bestaat de werkelijke bescheidenheid.

Het kan ook anders gesteld worden: de eigen zelfwaardering moet niet worden verward met het eigen zelfbeeld. 

Zelfwaardering heeft te maken met de gevoelens van eigenwaarde/ waardigheid, waar het eigen zelfbeeld wordt ontleend aan het vertrouwen op de eigen vaardigheden, talenten en mogelijkheden. 

Bescheiden zijn betekent niet, dat een mens een laag gevoel van eigenwaarde (nodig) heeft.

Bescheidenheid komt eerder voort uit het bereik van het zelfbeeld en niet uit het bereik van de eigenwaarde, daar waar men op een gezonde wijzen en waarheidsgetrouw de eigen sterke punten kan onderscheiden: mogelijkheden en onmogelijkheden erkent. Bescheidenheid wordt bepaalt door wat iemand doen kan of niet kan doen: het heeft niet te maken met wie men is.   

De Tauro brengt ons belangwekkende denkbeelden omtrent verschillende aspecten van een gezonde band. En dat is bescheidenheid. Een arrogant mens zal moeilijk een tekortkoming kunnen ontdekken in de eigen vaardigheden en capaciteiten. Eerlijk bedoelde kritiek zal dat individu moeilijk kunnen aanvaarden en verteren, omdat die persoon meent vrijwel alle wijsheid in pacht te hebben.    

Iemand kan verklaren verstand te hebben van financiële aangelegenheden, maar reëel weinig ervaring hebben. Dergelijke mensen kunnen oprecht gemeende kritiek moeilijk accepteren. Kritiek of feedback wordt door hen ontvangen en tot irreële proporties opgeblazen waardoor zij zichzelf beschouwen als een persoon die alles beter weet dan een ander. 

Zij menen niet zelden dat hun eigen opvatting prevaleert boven de opinies en adviezen van professionals in het veld of experts door hun oordelen en adviezen ter discussie te stellen en feitelijk te ondermijnen.

Wanneer dergelijke mensen in de spiegel hun evenbeeld waarnemen,  zien zij een persoon die veel grootser is dan dat zij/ hij dit in werkelijkheid is. Dit gevoelen kunnen zij soms ook zo onder woorden brengen. Dit heeft niets van doen met hun eigenwaarde – zelfs een verwaand of excentriek mens mag geaccepteerd worden voor wie zij/ hij is, want men hoeft die persoon  niet uit te sluiten – maar dan wel incluis hun zelfbeeld. Zij hebben een wat opgepompt zelfbeeld en kunnen niet omgaan met kritiek of feedback.

Voor mensen die een huwelijk overwegen en de zoektocht starten naar een mogelijke partner v/ m is het van eminent belang hiernaar te kijken, omdat het raakt aan de fundamenten van de huwelijkse band tussen twee partners.

Ieder individu doet er verstandig aan een goed zelfbewustzijn te hebben, maar dat geldt vanzelfsprekend ook voor potentiële partner om zo een stabiele en gezonde relatie met elkaar aan te kunnen gaan. 

De kern van een gezonde relatie is eerlijke, opbouwende kritiek en reflectie door de partner. In een stabiele relatie moeten partners open staan voor de constante zelfevaluatie. 

Daarbij moet men zich veilig en comfortabel weten om feedback te kunnen ontvangen. Eerlijk zijn in de omgang met anderen.

Wanneer deze elementen reeds ontbreken tijdens de eerste kennismakingen, heeft het weinig zin deze voort te zetten. De kans is te groot dat men terecht komt in een situatie waarin een partner altijd in een defensieve modus verkeren zal: ‘het is jouw schuld en niet de mijne’, klinkt het dan snal. 

Defensief ingestelde mensen stellen zich niet snel de vraag wat zij missen. Zij vragen zich niet snel af welk onderdeel zij over het hoofd zouden kunnen zien. Zij missen het besef van de wijze waarop zij op anderen over kunnen komen en ervaren (opbouwende) kritiek negatief, terwijl zij feitelijk een waardevol geschenk ontvangen: namelijk overdenking en zelfinzicht.

In geval van een gebrek aan zelfbewustzijn kan de oplossing daarin gelegen zijn de betreffende persoon te confronteren met de realiteit, waardoor zij een meer courant zelfbeeld kunnen ontwikkelen. Het lijkt evenwel niet raadzaam een huwelijk aan te gaan met een persoon die hier nog niet aan toe is, zulk een mens is niet gereed voor een huwelijk. 

Een belangrijk aspect van een volwassen levenshouding welke gereed is om een duurzame relatie met een ander aan te kunnen gaan is dat een individu zich niet voortdurend defensief opstelt, en een duidelijk zelfbewust zijn kan inbrengen.

Bescheidenheid is een uiterst kostbare aangelegenheid in het algemeen, hoe te meer geldt zulks in een huwelijkse verhouding tussen twee partners. Zij herkennen de momenten waarop zij zich op aspecten moeten verbeteren of enigszins moeten aanpassen. 

Daarbij horen de partners duurzaam open te staan voor nieuwe inzichten. Verder moeten zij bereid zijn om zulke inzichten eventueel zelf te zoeken en het initiatief naar zich toe weten te trekken. 

Een open en zelfbewust mens staat gezond in het leven en kan een uitstekende huwelijkskandidaat zijn. Daarbij geldt: bescheidenheid siert de mens!

"... sla mijn ogen op, naar de bergen ... ''
(Tehieliem 120-122)

---