PKN, Israël-Zondag: Boodschap van Abraham

Door: Rabbijn Simon Bornstein®

Abram groeide op in het land tussen de rivieren Tigris en Eufrat, in de stad Oer, ten zuiden van het huidig Baghdad. God sprak tot Abram: Verlaat je vaderland, de familie en het huis van je vader en begeef je naar het Land dat Ik je beloof.’ Deze uitspraak behoort tot de meest verstrekkende uitspraken in de menselijke geschiedenis. Met Abram werd een godsdienst geboren welke gedurende ruim vier duizend jaar, tot heden jong en fruitig, verschijnt: het Jodendom. 

Awram Awienoe – Abram Onze Vader inspireerde ook tot het ontstaan van Christendom en Islam. Dezen voeren hun ontstaan terug tot respectievelijk een geestelijke en genetische afstamming van Abram, thans circa 3 miljard mensen samen, de helft van de wereldbevolking. 

Abram is in de Joodse traditie geen godsdienstige heldenfiguur als bevrijder of militair. Evenmin een wetgever zoals Mozes. Eerder is hij een groot modelfiguur, die religieuze waarden praktiseert. Zo is hij een monotheïst, gastheer, vader, echtgenoot, herder, uiterst Godvrezend en opofferingsgezind, een familiemens: hij is genereus, zachtmoedig, vriendelijk, waardig; waarden waaraan ieder mens een moreel voorbeeld kan nemen. 

Abram is geen krijgshaftige heldenfiguur, die persoonlijke roem zoekt - zoals de Griekse mythologie die kent, maar hij wordt door de rabbijnen beschouwd als een ‘held van het gewone leven’. Een held die bereid is om te leven naar zijn persoonlijke en godsdienstige overtuigingen terwijl de samenleving om hem heen anders denkt: Abram is gericht op duurzame eeuwigheidswaarde en niet op de waan van de dag. 

Door zijn overtuiging was Abram bereid alles wat hem dierbaar was op te geven, het ouderlijk huis, zijn stad, zijn vaderland om een sprong in de diepte van een hem onbekende toekomst te maken en zijn levensmissie te vervullen. Soms moeten wij het vertrouwde loslaten om een nieuwe toekomst mogelijk te maken. Daarbij stelt Abram zijn volle vertrouwen in een onzichtbare kracht: God. 

Onlosmakelijk daarmee verbonden is de geboorte van het Joods volk, dat zijn overtuiging verder (uit-) draagt, tot de Verlosser komt. Abram en het Jodendom brachten een nieuw idee in deze wereld: ‘ga voor jezelf.’ 

Lever jouw bijdrage aan de maatschappij! Verwezenlijk je persoonlijk potentieel, verwezenlijk je vervulling, met Gods hulp. Abram werd opgedragen te reizen, om van plaats tot plaats om goede daden te doen, zijn naam groot te maken door Zijn Naam overal uit te dragen. Abram werd daardoor tot een getuige omtrent het bestaan van de Schepper, die niet gebonden is aan een geografische locatie, Abraham en Sarah werden als een aux-de-Cologne die overal plezierige geur-sporen onderweg achterlaat. Dit idee wordt vermeld in de Miedrasj. 

Deze Miedrasj impliceert, dat de Joden wereldwijd verstrooid zouden worden, om het Godsidee en kennis daarover mondiaal te verspreiden. In dit licht is de Joodse diaspora geen vloek maar een zegen. ‘Ga met jezelf, je denkbeelden, levenswijze, je godsdienst’: ga en zoek de diepten van je eigen zielenleven, bouw je eigen waardevolle identiteit – pas gedurende de eigen levensweg ontdekt de mens wie het individu zelf is. 

Slechts de eenling die een persoonlijke band met de Schepper vormt, zijn aardse identiteit ondergeschikt maakt, staat als het ware ‘boven’ de ‘natuur’. Deze vrijheid is als Abrams’ reis naar het onbekende, een van de grootste uitdrukkingen van individuele vrijheid. God heeft de Joden en nakomelingen van Abram opgedragen te laten zien wat het betekent de God van de vrijheid te dienen in vrijheid, omwille van de vrijheid. 

De Torah onderwijst twee vrijheden, de vrijheid van God en de vrijheid van de mens. Het Jodendom en monotheïsme  is een radicale keuze voor religieuze vrijheid. Abraham is de vader van een eeuwig volk, dat niet desintegreert, zoals veel andere culturen hebben gedaan. Het is een religieus gebod een gezin op te bouwen, een Joods huis, een land.

Een kind van Abraham te zijn betekent de moed te hebben om anders te zijn. In een tijd van egoïsme zoals vandaag: we zijn niet wat we bezitten, maar wat we geven: de opdracht mede te bouwen aan een waardige, eerlijke samenleving, de wereld.

Het graf van de aartsmoeder Rachel ligt evenals de graven van de aartsvaderen Abraham, Jitschok, Jangakauv tegenwoordig binnen de grenzen van de Staat Israël.

Gaarne wens ik u Gods zegen!