maandag 12 februari 2018

Sjoel Alkmaar in Europese database opgenomen

Door: Rabbijn Simon Bornstein

Voor de eerste maal hebben academische onderzoekers een Europese database aangelegd van thans nog bestaande synagoges. Tot in de Tweede Wereldoorlog telde Europa circa 17000 synagoges, tegenwoordig staan daarvan minder dan 4000 nog overeind.


Synagoge van Gorredijk

In 2016 begon The Foundation for Jewish Heritage haar onderzoek naar de staat van de Joodse gebedshuizen in Europa. De stichting financierde de bouw van een interactieve elektronische database. In de database kan men via internet uitgebreide informatie verkrijgen.

Bij nadere beschouwing valt het op dat de onderzoekers achterhaalde bronnen hebben geraadpleegd. Zo wordt de Alkmaarse Synagoge netjes in de database vermeld. De volgende link leidt u naar de omschrijving de database:

In de beschrijving staat vervolgens, dat het pand tegenwoordig als kerk functioneert. Dit is niet correct. De Alkmaarse Sjoel is sedert 7 jaar terug in Joodse handen, materieel totaal gerestaureerd en na in bedrijf stelling opnieuw een volledig operationeel Joods gebedshuis. De auteur heeft de samenstellers van de database verzocht om de informatie te corrigeren.

Ook is de database onvolledig. De nog altijd bestaande voormalige Joodse gebedsruimte in de boeren woning in het voormalig Joods Werkdorp in Slootdorp wordt niet vermeld. Het zelfde geldt voor het nog bestaande pand van de synagoge in Schagen, Edam en Kortenhoef. De auteur heeft de onderzoekers verzocht deze info toe te voegen aan de database.

De database vermeldt netjes de bestaande synagogale ruimten en panden van Monnickendam, Enkhuizen, Medemblik, Zaandam, Haarlem, Hilversum, Bussum. De na de Tweede Wereldoorlog afgebroken Joodse gebedshuizen van Beverwijk, Uithoorn, Velzen, Zandvoort en Hoorn komen in de database niet voor.

De database http://historicsynagogueseurope.org/ biedt de mogelijkheid tot het verkrijgen van een totaal overzicht over thans nog bestaande panden waar ooit een synagoge functioneerde of welke thans nog als zodanig in gebruik is. De onderzoekers van de Hebrew University of Jerusalem geven in de omschrijvingen kort de bouwkundige staat van de monumenten weer. 

Het voor de eerste maal dat een dergelijk overzicht werd samengesteld. Nu kunnen Europees Joodse koepelorganisaties een aanvang maken met een masterplan om het materieel erfgoed van goeddeels uitgemoorde gemeenschappen veilig te stellen voor de toekomst door restauratie, herbestemming of her-inwijding. Bij het ontwikkelen van dergelijke plannen kan nu de Europese Commissie worden verzocht om financiering.

Voor hen die de millenia oude Joodse materiële cultuur willen koesteren of bestuderen is een bezoek aan de website met genoemde database zeer de moeite waard.